Er was en is kritiek op de profeet omwille van zijn huwelijk met Aisha op 9-jarige leeftijd. Hoewel kindhuwelijken eerder cultureel (armoede en geen educatie-perspectieven voor meisjes), dan religieus gerelateerd zijn, zorgen de Islamitische bronnen toch voor veel heisa wat voor sommige fundamentalisten als excuus kan gebruikt worden om kindhuwelijken toe te staan. Recent onderzoek door Dr. Joshua Little, geschiedkundige gespecialiseerd in vroege en Middeleeuws Islam aan Oxford University, wijst uit dat deze bronnen totaal ongefundeerd zijn en meer het resultaat zijn van politieke en sektarische propaganda.
De Bronnen
De teksten over de leeftijd dan Aisha zijn terug te vinden in de zogenaamde hadith-collecties ofwel voorzichtig genoteerde orale overleveringen die teruggaat naar de profeet et al. Wat de zaak bemoeilijkt is dat de overleveringen in kwestie niet in een willekeurig collectie terug te vinden is maar juist in die van de meest geprezen werken van hadith-verzamelaars, nl. “Sahih”-collecties. Een eerste punt van kritiek volgens Dr. Little is de overleveraar Hisham bin Urwa die beschreven is als zijnde “seniel” en die zich in Irak vestigde tussen 754 en 765 n. Chr., ongeveer een anderhalve eeuw nadat de huwelijk met Aisha plaatsvond en bovendien ver, ver van de plaats van gebeurtenis. Het viel Dr. Little ook op dat deze overlevering enkel rondcirculeerde vanaf zijn tijd terwijl er geen enkele spoor van terug te vinden is in de vroegere verzamelingen vóór zijn tijd.
Waarom bestaan deze bronnen dan?
Zelfs in de Islamitische traditie is het ook niet eenduidig omtrent de leeftijd van Aisha met verschillende tegensprekende verslagen. Dr. Little is erin geslaagd om dit ook met moderne analytische methode grondiger te bevestigen. Hoe kan het ook anders. In een ongeletterde wereld werd iemands geboorte en leeftijd nooit bijgehouden. Volgens Little moeten we kijken naar de socioculturele context in Irak vanaf de tijd van Hisham bin Urwa. Aisha’s leeftijd maakte deel uit van de middeleeuwse sektarische propaganda. De moslimgemeenschap raakte langzamerhand verdeeld in twee grote groepen; De Soennieten en de Shi’ieten. Elk groep claimde zijn bestaansreden, in eerste instantie, omwille van de familie-lijn. De Shi’ieten stonden meer achter Ali, de neef en pleegzoon van de profeet. Omdat enkele jaren later een clash opflakkerde tussen Ali en Aisha, zagen deze (proto-)Shi’ieten haar niet meer zo positief. De (proto-)Soennitische groep die Aisha alsnog hoog waardeerde en beweerde dat hun bloedlijn teruggaat naar haar, reageerde natuurlijk hierop met een van de argumenten dat zij maagd en jong was. Een vrouw die maagd en zeer jong was, werd gezien als zuiver en zonder enige zonde. Ze overdreven hierin om haar zo vrij van enig zonde te beschouwen door haar leeftijd zo laag mogelijk te houden die voor de tijd nog net aanvaardbaar was om een huwelijk aan te gaan. Een tweede argument is ook omdat Aisha op deze manier al van jongsafaan onder de profeet opgroeide net als Ali en dus ook evenwaardig is aan hem. De volgende generaties raakten slaags met elkaar omwille van de rivaliserende bloedlijnen (Ali vs. Aisha) zodanig dat hele kalifaten zich op deze claims vestigden om te regeren.
Gevolgen voor de hadith-collecties
Voor velen is het een hele opluchting dat er nu geen enkel bewijs is dat Aisha op zeer jonge leeftijd het huwelijk met de profeet aanging. Maar de grote vraag is nu, hoe zit het met de rest van de overleveringen als zelfs een van deze meest betrouwbare bronnen, niet waar lijken te zijn?
Verschillende pistes staan open en worden reeds bewandeld. De geleerde Yasmin Amien maakt nog een onderscheid tussen overleveringen die teruggaan naar de profeet en overleveringen die juist niet naar de profeet teruggaan. De hadith over Aisha’s leeftijd gaat traditioneel al niet terug naar de profeet en hoeven we het dus niet zo serieus te nemen. Een vaak gebruikte methode door vele tegenwoordige moslims is het samenspel tussen rationaliteit, gezond verstand en datgene dat in lijn is met de Koranische onderliggende principes. Deze methode is echter niet nieuw en werd al toegepast door vroegere Hanafi en Mutazali denkers. Het is ook niet nieuw dat er zelfs in de de Islamitische traditie stemmen waren die kritischer omgingen met de hadith-literatuur of deze zelfs gewoon niet zo serieus namen omdat ze bijvoorbeeld voldoende en de nodige gegevens hadden vóór de canonisatie van de hadith. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Hanafi en Maliki school. We mogen echter van geluk spreken dat de Koran gespaard blijft van dit soort kritiek. Er is consensus in de seculiere moderne analyse methodiek als in alle groepen van de Islamitische traditie, dat de Koran wel degelijk afstamt van of tijdens het leven van de profeet (vzmh)! En zo is het dus in lijn met de Islamitische idee dat de Koran de ultieme Bron blijft.
Bronnen:
- newlinesmag.com/essays/oxford-study-sheds-light-on-muhammads-underage-wife-aisha/
- https://islamicorigins.com/why-i-studied-the-aisha-hadith/